„Żołnierskie dary”, czyli wystawa czasowa sreber niepodległości

w Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku

Józef Piłsudski uważał, że największą siłą Rzeczypospolitej Polskiej będzie społeczeństwo zaangażowane w jej budowę oraz obronę. Tym, co miało zmienić ludność w obywateli świadomych swoich praw i obowiązków była idea niepodległości – najpierw wspólna potrzeba jej odzyskania, a później także utrzymania. Pomimo licznych dzielących różnic – światopoglądu, wyznania, języka – Polacy jednoczyli się w gotowości do największych wyrzeczeń i ofiarności. 

Ale nie każda ofiara musi być ofiarą krwawą. Podczas gdy na frontach Wielkiej Wojny, a później wojny polsko-bolszewickiej, żołnierze oddawali zdrowie i życie, w głębi kraju organizowano zbiórki. Wśród darów, przeznaczonych na wsparcie czynu zbrojnego, były przekazywane z pokolenia na pokolenie rodzinne skarby, oszczędności lub czasem nawet ostatnia wartościowa rzecz. Małżonkowie oddawali zamknięte w obrączkach świadectwa miłości, weterani – nagrody za męstwo i pamiątki braterstwa broni. Obrączki, medale, krzyże, papierośnice miały często wielką wartość sentymentalną. A jednak strumień darów nie przestał płynąć na długo po tym, gdy umilkły już działa.

Fundusz Obrony Narodowej utworzono na mocy dekretu Prezydenta RP Ignacego Mościckiego z 9 kwietnia 1936 roku w celu pozyskania dodatkowych środków na dozbrojenie armii w obliczu zagrożenia państwa przez hitlerowskie Niemcy. Gromadził on środki pochodzące z darów i zapisów osób prywatnych, instytucji oraz ze składki społecznej, a jedną z twarzy zbiórki była wdowa po Marszałku, Aleksandra Piłsudska. Polacy niezwykle ofiarnie zasilili fundusz zarówno w postaci gotówkowej, jak i rzeczowej: nieruchomościami, kosztownościami, a nawet zbożem i zwierzętami rzeźnymi. Skala polskiego odzewu społecznego stanowiła ewenement w skali światowej. Niewykorzystane dary – w obliczu wybuchu II wojny światowej – podzielono na kolekcję „srebrną” i „złotą” i wywieziono poza granice kraju, do którego powróciły po kilku dekadach.

Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku zaprasza na wystawę czasową części sreber FON pt. „Żołnierskie dary”. Uzupełniająco wpisuje się ona w tematykę muzealnej wystawy stałej pt. „Dla Rzeczypospolitej. Józef Piłsudski 1867–1935”, gdzie jednym z najważniejszych zagadnień jest ofiarność na rzecz ojczyzny, będąca przejawem formującego się społeczeństwa obywatelskiego. W dodatku największą pamiątką materialną po Marszałku jest znajdujący się w części historycznej muzealnego kompleksu dworek „Milusin”. Dom rodzinny Piłsudskich, w uznaniu zasług Marszałka dla czynu niepodległościowego, także ufundowano ze zbiórek żołnierskich.

„Żołnierskie dary” to wystawa pełna przedmiotów – obiektywnie wartościowych, sentymentalnie bezcennych, czy czasem stanowiących dla ofiarodawcy wręcz przysłowiowy wdowi grosz – które do dziś są świadectwem silnego zjednoczenia społecznego ponad podziałami, pomimo różnic i sporów. Zjednoczenia w imię wspólnej sprawy. Wystawę czasową będzie można oglądać bezpłatnie między 6 czerwca (wernisaż o 15:30) a 12 listopada w muzealnej sali kinowej w godzinach otwarcia Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku (Al. Piłsudskiego 29).

Źródło: muzeumpilsudski.pl