Impresjonizm (fr. impressionisme < łac. impressio 'odbicie', 'wrażenie') – nurt w sztuce europejskiej, a później także amerykańskiej, który został zapoczątkowany przez grupę paryskich artystów studiujących w Atelier Gleyère oraz w Académie Suisse w drugiej połowie XIX wieku.

Osiem paryskich wystaw w latach 1874-1886 zaowocowało zerwaniem nowej sztuki z akademizmem obowiązującym w II połowie tego stulecia. Za początek impresjonizmu uznaje się I wystawę grupy artystów zorganizowaną w atelier fotograficznym Nadara w 1874 roku.

Najbardziej charakterystyczną cechą malarstwa i rzeźby impresjonistycznej było dążenie do oddania zmysłowych, ulotnych momentów – "złapania uciekających chwil". Nazwa kierunku została ironicznie nadana przez krytyka sztuki oraz dziennikarza Louisa Leroy i pochodzi od tytułu obrazu Claude'a Moneta Impresja, wschód słońca.

Impresjonizm nie zgłębia żadnych metafizycznych problemów, nie próbuje nawet przeniknąć poza kolorową powierzchnię codzienności, przeciwnie, skupia się na powierzchowności, ulotności chwili, nastroju, oświetlenia, czy kąta widzenia. Reprezentuje punkt kulminacyjny, i zarazem ostatni przejaw wizji malarstwa, zbudowanej na zrębach renesansu, a konkretnie renesansowej perspektywy i wykształconych za jej pomocą nawyków percepcyjnych.

Zarazem jednak podważa dogmaty tej wizji, udowadnia subiektywność i relatywność ludzkiej percepcji, czyni kolor i formę autonomicznymi składnikami obrazu, od tej pory nie ma już znaczenia, co widnieje na obrazie, ale jak on jest namalowany.

Zmieniła się także tematyka obrazów. Odrzucono tematy biblijne, literackie, mitologiczne, historyczne. Zamiast tego pojawiła się wizja codzienności i współczesności. Artyści często malowali ludzi w ruchu, w trakcie zabawy lub wypoczynku, przedstawiali wygląd danego miejsca przy danym oświetleniu, motywem ich dzieł była także natura. Jako jedni z pierwszych malowali w plenerze, nie poprawiając swoich dzieł w pracowniach. Jednak ich malarstwo przedstawiało tylko pozytywne strony życia, nie poruszało problemów społecznych, nie zawierało przesłania. Omijało takie problemy jak głód, choroby, śmierć. Doprowadziło to do rozłamu wśród impresjonistów.

Generalnie, metodą twórczą impresjonistów był dywizjonizm – nakładanie tuż obok siebie plam czystego koloru tak, iż z pewnej odległości zlewały się tworząc barwy uzupełniające. Cienie malowali za pomocą zmieszanych kolorów podstawowych, bez użycia czerni. Dywizjonizm jednak nie stał się obowiązującą regułą, gdyż impresjoniści nigdy nie tworzyli formalnej grupy, która by jasno określiła założenia i metody twórcze. W efekcie zasada ta była stosowana mniej lub bardziej dokładnie. Inną postawę przyjęli kontynuatorzy impresjonistów – neoimpresjoniści, którzy postanowili przestrzegać surowo zasady puentylizmu.

Główni przedstawiciele impresjonizmu

•    Francja: Pierre Bonnard, Eugène Boudin, Gustave Caillebotte, Edgar Degas, Georges Lacombe, Claude Monet, Berthe Morisot, Camille Pissarro, Auguste Renoir, Alfred Sisley
• Niemcy: Lovis Corinth, Max Liebermann, Max Slevogt
• Polska: Józef Pankiewicz, Władysław Podkowiński
• Rosja: Konstantin Korowin, Walentin Sierow
• Stany Zjednoczone: Mary Cassatt, Childe Hassam 

Główne dzieła

• Śniadanie na trawie (Édouard Manet)
• Olimpia (Édouard Manet)
• Impresja, wschód słońca (Claude Monet; od tego obrazu pochodzi nazwa "impresjonizm")
• Nenufary (Claude Monet)
• seria Katedra w Rouen (Claude Monet)
• Bal w Moulin de la Galette (Auguste Renoir)
• seria z baletnicami (Edgar Degas)

Pokłosie

Impresjonizm pozostawił trwały ślad w późniejszej sztuce. Zainteresowanie światłem i technikami odzwierciedlania go za pomocą malarskich środków inspirowało wielu wybitnych następców takich jak:

• Vincent van Gogh
• Paul Gauguin
• Paul Cézanne

Współcześnie ich prace należą zarazem do najbardziej znanych i najwyżej cenionych dzieł malarstwa światowego.

Kolejne ruchy artystyczne programowo odrzucały impresjonizm. Analityczna abstrakcja kubizmu faworyzowała odejście od przedstawiania widzialnej rzeczywistości. Włoscy futuryści głosili całkowite zerwanie z przeszłością i nawoływali do kultu postępu, urbanizacji, techniki.

źródło: Wikipedia.org