Dzwonnik z Notre-Dame (fr. Notre-Dame de Paris) – musical, którego premiera miała miejsce 18 września 1998 w Paryżu. Powstał w oparciu o powieść Victora Hugo Katedra Marii Panny w Paryżu. Autorem słów jest Luc Plamondon, muzykę skomponował Richard Cocciante.

Spektakl prezentowany był w wielu miastach Francji, Belgii, Szwajcarii oraz w Quebecu. W Paryżu ponownie wystawiono go w grudniu 2005 roku. Wersja angielska grana jest od 2000 roku w Las Vegas oraz wystawiana była w Londynie. Powstały także liczne adaptacje w innych językach m.in. we włoskim i rosyjskim oraz angielskim.

Akt pierwszy

Przed katedrą Notre-Dame pojawia się poeta Gringoire, informując publiczność, że za chwilę obejrzy historię wielkiej miłości i pożądania rozgrywającą się u schyłku średniowiecza. Po chwili plac przed kościołem zaludnia tłum cyganów, żebraków i włóczęgów, których przywódca Clopin błaga zarząd katedry o azyl i wieszczy fatalny koniec cywilizacji, która nie zna litości dla najbiedniejszych. Jednak archidiakon Frollo odmawia otwarcia drzwi i nakazuje kapitanowi Febusowi, dowódcy oddziału łuczników, rozpędzenie zbiegowiska. W zamieszaniu Febus wpada na piękną cygankę Esmeraldę i jest olśniony jej urokiem. Nie może z nią jednak długo rozmawiać. Dziewczyna ucieka do Clopina, swojego przybranego ojca, który ostrzega ją przed uleganiem czarowi mężczyzn. Febus w tym samym czasie śpieszy na spotkanie ze swoją narzeczoną Fleur-de-Lys i obiecuje jej radosną przyszłość.

Plac znowu zaludnia się, gdy paryski plebs urządza doroczne wybory Króla Błaznów, którym nieformalnie przewodniczy Gringoire. Oczywistym zwycięzcą zostaje odrażająco brzydki dzwonnik Quasimodo. Ukoronowany na króla, Quasimodo zwraca się do Esmeraldy, ale cyganka nie chce rozmawiać z kimś tak brzydkim. Wkracza archidiakon Frollo i zabiera Quasimodo z powrotem do katedry, robiąc mu wyrzuty z powodu udziału w tak niereligijnej zabawie. Następnie nakazuje dzwonnikowi porwanie Esmeraldy, by - jak twierdzi Frollo - można było w katedrze nauczyć ją prawd wiary.

Gringoire z nostalgią spaceruje po Paryżu - sam uległ urokowi Esmeraldy, lecz zgubił ją z oczu i nie może jej odnaleźć. Nagle jest przypadkowo świadkiem nieudanego porwania cyganki przez Quasimodo, którego zatrzymują łucznicy Febusa. Podążając za Esmeraldą trafia na Dziedziniec Cudów, tymczasową siedzibę włóczęgów Clopina. Ten zarządza natychmiastowe powieszenie poety, jako że wkroczył on na obcy teren, lecz Esmeralda ratuje go od śmierci, zawierając z nim cygański ślub. Gdy zostają sami, pyta go o znaczenie imienia Febus. Podczas gdy zarówno Esmeralda, jak i Fleur-de-Lys kochają się w Febusie, ten zastanawia się, jak powinien wybrnąć z sytuacji, w której pociągają go dwie różne kobiety.

Gringoire opowiada archidiakonowi, z którym znają się od lat, swoją przygodę na Dziedzińcu Cudów. Tymczasem na placu przed Notre-Dame tłum zbiera się, by obejrzeć karę pręgierza. Karanym jest Quasimodo, skazany za próbę porwania Esmeraldy. Wśród szyderstw tłumu dzwonnik błaga o coś do picia. Na to wezwanie odpowiada Esmeralda, podając mu wodę. Quasimodo, Frollo i Febus zachwycają się urodą cyganki i modlą o możliwość spędzenia z nią nocy. Gdy tłum rozchodzi się, Quasimodo zaprasza Esmeraldę do zamieszkania w katedrze i obiecuje, że zawsze będzie się nią opiekował. Esmeralda modli się w pustym kościele, po czym zasypia. Archidiakon, szaleńczo zakochany w cygance, obserwuje ją i podsłuchuje termin nadchodzącej schadzki z Febusem. Następnie wychodzi na ulicę i udając widmo mnicha podąża śladem żołnierza idącego na to spotkanie. Wchodzi z nim do wynajętego na schadzkę pokoju, a gdy Febus bierze Esmeraldę w objęcia, zadaje mu cios sztyletem.

Akt drugi

Frollo i Gringoire rozmawiają o zachodzących zmianach w umysłowości człowieka, odkryciach geograficznych i nowym stylu w architekturze. Tymczasem Quasimodo wygrywa na dzwonach melodię, która ma wyrażać jego miłość do Esmeraldy. Przestaje, gdy słyszy, jak Gringoire rozmawia z Clopinem o losie cyganki, która oskarżona o zabójstwo trafiła do więzienia. Odbywa się też proces dziewczyny, która złamana torturami przyznaje się do morderstwa. Prosi Febusa, by wrócił do niej, ujawnił, że nie zginął i zwrócił jej wolność. Kapitan łuczników zdecydował się jednak na powrót do Fleur-de-Lys. Ta, pozbawiona złudzeń co do wierności narzeczonego, zgadza się jednak wyjść za niego dopiero wtedy, gdy Esmeralda zginie na szubienicy. Tymczasem Clopin i jego włóczędzy usiłują bezskutecznie odbić cygankę z więzienia. Następnego dnia Frollo udaje się do celi dziewczyny z propozycją ocalenia jej życia, jeśli zostanie jego kochanką. Esmeralda nie chce o tym słyszeć. Do egzekucji jednak nie dochodzi, ponieważ do więzienia wdziera się Quasimodo, prowadząc za sobą Clopina i włóczęgów. Uwolniona Esmeralda ukrywa się w katedrze.

Gringoire snuje refleksje nt. nieszczęśliwej miłości Quasimodo, który nadal opiekuje się Esmeraldą i nadal słyszy od niej tylko słowa tęsknoty za Febusem. Cyganka pragnie być znowu wolna i żyć razem ze swoim ukochanym. Tymczasem Frollo i Febus wydają oddziałowi łuczników królewskich polecenie pogwałcenia prawa azylu i dokonania egzekucji Esmeraldy. Wywiązuje się bitwa pomiędzy łucznikami a włóczęgami, w której ginie Clopin, Esmeralda zostaje pojmana, a włóczędzy deportowani z miasta. Febus na oczach Fleur-de-Lys zarządza natychmiastowe stracenie cyganki. Całą scenę obserwuje oszalały Frollo, który przyznaje się Quasimodo do swojej szaleńczej namiętności i współudziału w śmierci Esmeraldy. Dzwonnik zrzuca archidiakona z wieży katedry, po czym biegnie do martwego już ciała ukochanej, by zostać z nią - i umrzeć.

Obsada

W wersji oryginalnej (francuskiej) występują:

• Hélène Ségara jako Esméralda
• Daniel Lavoie jako Frollo
• Bruno Pelletier jako Gringoire
• Garou jako Quasimodo
• Patrick Fiori jako Phœbus
• Luck Mervil jako Clopin
• Julie Zenatti jako Fleur-de-Lys

źródło: Wikipedia.org