Opera Krakowska – teatr operowy w Krakowie, powołany w 1954 roku, a sięgający swymi korzeniami roku 1628.

 

W latach 2004-2008 powstał gmach Opery przy ul. Lubicz 48, którego uroczyste otwarcie nastąpiło 13 grudnia 2008 roku.

 

Zespół Opery tworzy 66-osobowa orkiestra, a także 48 członków chóru, 27 baletu oraz grupa 23 solistów.

 

Historia

Związki Krakowa z operą sięgają roku 1628, kiedy to jedna z podwawelskich drukarni wydała pierwsze libretto operowe w języku polskim. Było to tłumaczenie tekstu Ferdynanda Saracinelliego Wybawienie Ruggiera z wyspy Alcyny, które trzy lata wcześniej opatrzyła muzyką Francesca Caccini. Dokumenty wskazują, że widowiska operowe prezentowane były w Krakowie w pałacu biskupa Kajetana Sołtyka i na dworze księcia Teodora Lubomirskiego. Pierwszy publiczny spektakl operowy Zemiry i Azora Ernesta Grétry'ego odbył się w marcu 1782 roku. Od tego czasu datuje się historia opery w Krakowie.

 

W 1893 roku wybudowano Teatr Miejski im. Juliusza Słowackiego, który miał służyć wszelkim gatunkom scenicznym. Ale ze względów oszczędnościowych miasto, które było właścicielem budynku, wolało w nim widzieć dramat niż operę. Mimo to, spektakle operowe odbywały się na scenie miejskiego Teatru, choć rzadziej niż spektakle dramatyczne. W Krakowie występowali wszyscy wielcy polscy śpiewacy z Janem Kiepurą, Adamem Didurem, Heleną Zboińską-Ruszkowską i Adą Sari na czele.

 

Niemal natychmiast po zakończeniu działań wojennych na tym terenie, władze miasta wznowiły działalność Teatru im. J. Słowackiego jako teatru dramatu i opery. 25 stycznia 1945 inaugurowano ją Hrabiną Stanisława Moniuszki. Powstały też inne operowe i operetkowe inicjatywy. Nie utrzymały się jednak dłużej z powodu braku pieniędzy. W 1946 roku zespół operowy zorganizował Walerian Bierdiajew. Opera krakowska występowała dwa razy w tygodniu na scenie Teatru im. Słowackiego dając w ciągu dwu lat swej działalności dziesięć premier. Niestety, znów względy finansowe zadecydowały o rozwiązaniu opery w Krakowie.

Obecna instytucja

W 1954 roku powstało Towarzystwo Przyjaciół Opery, które zorganizowało nowy zespół operowy na bazie muzyków krakowskiej Filharmonii i absolwentów Wydziału Wokalnego Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Krakowie. Pierwszy spektakl nowej Opery, Rigoletto Giuseppe Verdiego, odbył się 13 października 1954 roku. W tym samym czasie zawiązało się Towarzystwo Przyjaciół Teatru Muzycznego, które z muzyków istniejącego w Krakowie zespołu Orkiestry i Chóru Polskiego Radia stworzyło Operetkę. Pierwszy spektakl, Hrabina Marica Imre Kálmána, odbył się 19 grudnia 1954 roku. Obie instytucje wykorzystywały początkowo salę Domu Żołnierza przy ul. Lubicz 48. Po kilku miesiącach Opera przeniosła się do Teatru im. Słowackiego występując tam dwa razy w tygodniu, Operetka pozostała w Domu Żołnierza.

 

W 1958 roku oba Towarzystwa zostały rozwiązane, a zespoły połączono. Przeszły one pod zarząd miejski jako: "Miejski Teatr Muzyczny - Opera i Operetka". W 1975 roku nazwę zmieniono na "Krakowski Teatr Muzyczny", a w roku 1981 przyjęto nazwę: "Opera i Operetka w Krakowie". Od 2002 roku istnieje jako "Opera Krakowska".

 

Od 1983 roku Opera Krakowska odbywa liczne podróże artystyczne. Jej spektakle operowe, operetkowe i baletowe oklaskiwali i oklaskują melomani m.in. Belgii, Francji, Holandii, Niemiec, Szwajcarii i Włoch. Krakowska muzyczna scena odgrywa też niebagatelną rolę w kształceniu młodych wokalistów. To w Krakowie debiutowali w operze i operetce lub zdobywali operową wiedzę wybitni polscy śpiewacy, m.in. Elżbieta Towarnicka, Teresa Żylis-Gara, Jadwiga Rappé, Zofia Kilanowicz i Wiesław Ochman.

Nowy gmach

Siedziba Opery Krakowskiej przy ul. Lubicz 48 to nowoczesny teatr z widownią na 764 miejsc i sceną o powierzchni 443 m², z sceną kameralną na 180 osób, dużym zapleczem scenicznym, salami prób, nowoczesnym zapleczem technologicznym.

 

Zabytkowy, półokrągły budynek operetki, służący na początku ubiegłego wieku jako ujeżdżalnia koni, został wpisany we współczesną bryłę teatru. W tej zaadaptowanej części znajduje się główne wejście do Opery i hol kasowy, na piętrze natomiast sala wystaw i odczytów pełniąca również funkcję foyer oraz restauracja z tarasem.

 

W maju 2002 roku rozpisano konkurs architektoniczny, w wyniku którego pierwszą nagrodę otrzymał projekt znanego krakowskiego architekta Romualda Loeglera przy współpracy z Piotrem Urbanowiczem i Grzegorzem Dreslerem. Prace budowlane realizowano w latach 2004-2008, a wykonywała je firma Hochtief.

Duża Scena

Scena Opery pozwala na realizację bogatych i dynamicznych inscenizacji, oferując powierzchnię 443 m² i nowoczesne wyposażenie: 18 zapadni (w tym 2 zapadnie fosy orkiestrowej, co pozwala na dodatkowe manewry przestrzenią), 30 sztankietów, 7 wózków, urządzenia wyciągowe do transportu dekoracji, 30 wyciągów linowych, 2 wyciągi kurtynowe; scenę obrotową i aparaturę do projekcji video.

Wizualną stronę spektaklu wzbogaca światło kierowane z 4 mostów oświetleniowych i ruchomych wież.

Kontrowersje

W 2006 roku CBA zatrzymała byłego dyrektora opery Piotra R. oraz dyrektora działu inwestycji Rafała S. w związku z zarzutami korupcji w przetargu na wyposażenie nowego gmachu.

Koszty budowy w 2004 roku wyceniano na 20-30 mln złotych, po przetargu okazało się, że koszt samego budynku wyniesie 50 mln zł, zaś oddzielne finansowanie będzie potrzebne na wyposażenie budynku. W 2009 roku koszty budowy przekroczyły 100 mln złotych[5].

W 2009 roku okazało się również, że dla rozpoczęcia normalnej eksploatacji konieczny jest gruntowny remont i przebudowa budynku. Około 1,6 mln złotych pochłonęła instalacja dodatkowego systemu oddymiającego w związku z zakwestionowaniem przez straż pożarną działającego tam systemu przeciwpożarowego[6]. Konieczne było dobudowanie dwóch nowych wyjść oraz wymiana całej nawierzchni placu, która stawała się bardzo śliska podczas opadów deszczu. Przebudowy wymagały także bufet, garderoby oraz nie spełniające wymagań akustycznych sale prób[7]. Nowy gmach został zwycięzcą plebiscytu Archi-Szopa 2009 dla najgorszego nowego obiektu architektonicznego Krakowa.

 

źródło: Wikipedia.org