ZOOESTETYKA. Zwierzęta w sztuce

Muzeum Narodowe w Szczecinie – Muzeum Sztuki Współczesnej
ul. Staromłyńska 1

12 kwietnia – 30 czerwca 2019
Wernisaż: czwartek, 11 kwietnia 2018, godz. 18.00, wstęp wolny

Artyści: Maria Anto, Michalina Bigaj, Czekalska+Golec, Barbara Gawdzik-Brzozowska, Vladimir Drapal, Grażyna Drzewińska, Andrzej Dudek Dürer, Vladimir Gazovic, Justyna Górowska, Adam Hoffmann, Raimo Kanerva, Keazym Isinow, Leszek Kiljański, Andrzej Kowalski, Marta Kremer, Piotr Kurka, Natalia Janus-Malewska, Natalia LL, Benon Liberski, Artur Malewski, Marian Malina, Adam Marczyński, Eugeniusz Markowski, Mariusz Marszal, Janina Matysik, Zdzisław Nitka, Anna Orlikowska, Kazimierz Ostrowski, Henryk Ożóg, Jerzy Panek, Włodzimierz Pawlak, Teresa Pągowska, Nikodem Pułka, Łukasz Rogiński, Zygmunt Rytka, Rainer Schwarz, Witold Skulicz, Marek Sobczyk, Krzysztof Sołowiej, Jonasz Stern, Stoimen Stoiłow, Wiesław Szamborski, Katarzyna Szeszycka, Ryszard Szymański, Mikołaj Tkacz, Andrzej Tobis, Andrzej Tryzno, Monika Wiechowska, Wojciech Wilczyk, Agata Zbylut, Andrzej Żywicki

Kuratorka: Magdalena Lewoc
Współpraca kuratorska: Marlena Chybowska-Butler

Uwaga! W każdą niedzielę na wystawę zapraszamy Państwa wraz z Waszymi pupilami – mile widziane wszystkie kulturalne psy, koty, króliki, chomiki, świnki morskie, myszki, szczurki, żółwie i leniwce (pamiętajcie, że muzeum jest czynne tylko do 16.00!). Wpuścimy także grzeczne małpy, a w lot powitamy papugi i kanarki.

Z przyczyn obiektywnych i maniakalnej fobii jednego z pracowników muzeum wykluczamy obecność węży, pająków oraz innych przedstawicieli jadowitych gatunków. Z uwagi na ograniczoną nośność stropów nie możemy ugościć zwierząt wielkogabarytowych: słoni, hipopotamów, nosorożców, wielbłądów, żubrów, niedźwiedzi, antylop, zebr, krokodyli, jeleniowatych, goryli, yeti oraz żyraf (zbyt nisko!). Osobliwy charakterek wyklucza niestety także obecność lwów, tygrysów, panter, jaguarów, wilków oraz pokrewnych krwiożerczych stworzeń. Niemile widziane także będą pszczoły, osy, trzmiele, szerszenie, kleszcze i pchły. Suchy charakter muzeum uniemożliwia obecność zwierząt morskich.
Wstęp na wystawę niewymienionych wyżej gatunków może podlegać indywidualnym negocjacjom.
Obecność zwierząt na wystawie oraz obowiązki właścicieli regulować będzie stosowny regulamin. Zwierzęta nie płacą za bilet!

Zwierzęta są jednym z najstarszych i najintensywniej wykorzystywanych w sztuce motywów. Od paleolitycznych malowideł naskalnych po postmodernistyczne artefakty są stale obecne w wizualnych reprezentacjach i interpretacjach świata tworzonych przez ludzi. Siła obecności zwierzęcia, jego opisów i wizerunków w najrozmaitszych wytworach ludzkiej kultury wynika z fundamentalnej, ahistorycznej potrzeby człowieka, by określić relacje pomiędzy sobą a światem istot nie-ludzkich. Zooestetyka, gromadząc kilkadziesiąt prac współczesnych artystów z kolekcji Muzeum Narodowego w Szczecinie, Zachęty Sztuki Współczesnej w Szczecinie, Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku oraz zbiorów własnych zaproszonych do wystawy artystów, ukazuje niewielki, aktualny wycinek z długiej i niezwykle rozbudowanej historii reprezentacji zwierząt w sztuce. Przedstawiony okres jest jednocześnie tym, w którym dokonują się istotne zmiany w postrzeganiu statusu zwierząt,
a co za tym idzie – także w sposobie artystycznego ujęcia tej problematyki.

W ikonografii zachodniej od starożytności po współczesność zwierzęta pojawiały się jako symbol, metafora i ekran projekcyjny ludzkich pragnień, lęków i afektów. Nie stanowiły zatem celu samego w sobie, pełniły raczej rolę poręcznego instrumentarium, umożliwiającego refleksję nad naturą ludzką i międzyludzkimi relacjami. Obecnie, kiedy mówi się o „zwrocie zwierzęcym” w kulturze, zwierzę staje się znakiem samego siebie, a sztuka formą kontaktu z nim. Narracja zaproponowana na wystawie podąża tym właśnie tropem – od klasycznych sposobów przedstawiania zwierząt w sztuce, które z jednej strony eksponują archetypiczny i symboliczny wpływ figur zwierząt na ludzką psychikę i kształtowanie się ludzkiej tożsamości (Archetypy i symbole), przez narracje uprzedmiotawiające zwierzęta jako obiekty zdystansowanej obserwacji (Z notatnika zoologa), po działania twórcze, w których podejmowany jest wysiłek „przepracowania” dotychczasowych schematów oraz zamanifestowania kreatywnej, sprawczej i indywidualnej roli zwierząt zarówno w sztuce, jak i w przestrzeni pozaartystycznej (Upodmiotowiona obecność).

Ostatni element narracji wystawy sygnalizuje podstawowy problem, który wymyka się filozoficznym i naukowym rozstrzygnięciom, a i w przestrzeni sztuki rozpoznawany jest wyłącznie intuicyjnie – jak zrozumieć i oddać głos doświadczeniom niedostępnym dla ludzkich sposobów rozumienia? W jaki sposób wyrazić rzeczywistość, która wydarza się poza językiem? Także artyści nie dają jednoznacznej odpowiedzi na tak sformułowane pytania, podejmują jednak coraz częstsze próby tworzenia „nowych kanałów komunikacji” oraz nowego modelu relacji pomiędzy ludźmi i zwierzętami przy użyciu narzędzi właściwych sztuce.

______________________________

Wystawie Zooestetyka. Zwierzęta w sztuce towarzyszą warsztaty realizowane w ramach programu edukacyjnego Sztuka współczesna dla dzieci

1. Zoo log art. O symbolach i przemianach wizerunków zwierząt w sztuce

25.05.2019, godz. 12.00–14.00

Muzeum Narodowe w Szczecinie – Muzeum Sztuki Współczesnej

ul. Staromłyńska 1

2. Zoo bacz, dotknij – twórz – kolaż/grafika

15.06.2019, godz. 12.00–14.00

Muzeum Narodowe w Szczecinie – Muzeum Sztuki Współczesnej

ul. Staromłyńska 1

Projekt Sztuka współczesna dla dzieci jest kierowany do dzieci w wieku 6–12 lat, które chcą rozpocząć swoją przygoda ze sztuką. Chociaż wydaje się, że sztuka współczesna jest zbyt trudna, aby pokazywać ją maluchom, to podczas spotkań można się przekonać, że tak nie jest, a czas spędzony w muzeum może inspirować zarówno dzieci, jak i rodziców.

Główny cel zajęć to zabawa ze sztuką współczesną, która daje możliwość tworzenia i autentycznej, twórczej swobody. Formuła warsztatów opiera się na naturalnej zdolności najmłodszych do kreatywnego myślenia. Specjalnie dobrane zadania plastyczne mają pobudzić dziecięcą wyobraźnię.