Katalogi / Symbolizm

SZUKAJ

Symbolizm

Symbolizm – kierunek w poezji i sztukach plastycznych, powstały we Francji i Belgii w drugiej połowie XIX wieku, zakładał, że świat poznawany zmysłami (materialny) jest złudą skrywającą prawdziwy, idealny świat, którego zmysłami i rozumem nie można zinterpretować. Pojęć ze świata prawdziwego nie da się opisać za pomocą zwykłego języka, może to zrobić tylko symbol.

 

W poezji symboliści dążyli do wywołania nastroju nie poprzez efekty malarskie, jak parnasiści, ale poprzez rytm i melodykę wiersza.

 

Po raz pierwszy nazwa symbolizm pojawiła się w 1886 r. w tytule manifestu programowego młodych poetów francuskich. Opublikował go w 1886 roku paryski dziennik Le Figaro. Tytuł manifestu: Le Symbolisme. Nazwa bardzo szybko rozpowszechniła się w całej Europie. Z Francji do Belgii, Niemiec, Skandynawii oraz Polski. Gorącym zwolennikiem symbolizmu w Polsce był Zenon Przesmycki ("Miriam").

 

Po raz pierwszy w historii kultury nowy prąd miał korzenie muzyczne. W powstaniu symbolizmu wielką rolę odegrała wizja „totalnego” dzieła sztuki sformułowana w pismach i wyrażona w dramatach muzycznych Richarda Wagnera. Pod wrażeniem wagnerowskich idei, Charles Baudelaire uznał muzykę za wzór dla poezji wyrażającej najbardziej osobiste i nieuchwytne przeżycia oraz wrażenia. "Takiego znaczenia nabrała dla symbolistów muzyka, bo to właśnie ona – skuteczniej niż słowo, a nawet obraz (wtedy jeszcze realistyczny) – pobudzała uczucia i wyzwalała intuicję." Programowym postulatem symbolistów stała się „korespondencja sztuk”, a kult „muzyczności” sprawił, że poeci coraz więcej uwagi poświęcali brzmieniu dobieranych słów, rezygnowali z regularnej budowy strof oraz wersyfikacji.

 

Nade wszystko muzyki! Dla niej

Przenoś wiersz nieparzysty nad inne

(Paul Verlaine, manifest Sztuka poetycka).

 


Symboliści, na przekór naturalizmowi, dążyli do wyrażania ogólnoludzkich problemów psychologicznych oraz treści metafizycznych, które można poznawać jedynie przez intuicję, emocje, podświadomość. Chcieli docierać w rejony niedostępne poznaniu racjonalnemu, poza byt realny, do rzeczywistości transcendentalnej. Ich podstawowym środkiem ekspresji stał się symbol, skrót, bowiem pojmowali sztukę jako swoisty język abstrakcyjnych znaków syntetycznych komunikujących o przeżyciach i emocjach artysty.

 

Symbolizm najsilniej zarysował się w literaturze: francuskiej (Arthur Rimbaud, Paul Verlaine, Stéphane Mallarmé, Charles Baudelaire), rosyjskiej (Aleksandr Błok, Andriej Bieły), belgijskiej (Maurice Maeterlinck), a także w polskiej (Bolesław Leśmian, Leopold Staff, Stanisław Wyspiański). Rozwijał się także w plastyce: francuskiej (Gustave Moreau, Pierre Puvis de Chavannes, Odilon Redon, nabiści), rosyjskiej (Michaił Wrubel), norweskiej (Gustav Vigeland), austriackiej (Gustav Klimt), polskiej (Józef Mehoffer, Jacek Malczewski, Stanisław Wyspiański, Witold Wojtkiewicz, Władysław Podkowiński) a także w wielu innych krajach europejskich.

 

Malarstwo symbolistyczne wywodzi się od twórczości Gustave'a Moreau, Arnolda Böcklina i prerafaelitów.

 

Symboliści rozpatrują obraz niezależnie od rzeczywistości, jest dla nich samodzielny, nie musi się odnosić do niczego poza subiektywnością jego twórcy. Kolor i forma były rozumiane jako wizualne ekwiwalenty myśli i wrażeń, choć nie zostały skrystalizowane w żaden formalnie jednolity styl jak np. niemiecki ekspresjonizm. Symboliści przeciwstawiali się dziewiętnastowiecznemu zapatrzeniu w naukę, mechanizacji i wzrastającemu materializmowi społeczeństw.

 

źródło: Wikipedia.org

POWRÓT